When shit hits the fan: over Wopke en leiderschap in lastige tijden
Annemarie Wisse5 juli 2022
Natuurlijk ben je als leidinggevende onder normale omstandigheden superwarm en competent. Maar wat als het tegenzit? ‘What if shit hits the fan?’ Als je team of collega’s boos op je zijn?
Wat tijdens de dagelijkse gang van zaken een makkie is, raakt nu beladen door de druk die erop ligt. Je kunt investeren in de relatie of je gaat voor zakelijk en professioneel. Of misschien kan het wel allebei.
De stikstofcrisis
In dit licht is het interessant om te kijken naar wat er afgelopen weekend gebeurde rond Wopke Hoekstra, de stikstofcrisis en de woedende boeren.
Hoekstra gaf toe dat er ‘allerlei dingen niet goed waren gegaan’. En ‘als dit de ontvangst is van iets waar lang op gestudeerd is en lang aan gewerkt is, dan moeten we constateren, ook ik, dat er kennelijk echt iets van de rails is gegaan’. Het kwam Hoekstra op felle kritiek uit eigen partij te staan: het kwam allemaal namelijk nogal ‘bestuurderig’ over. Er verschenen krantenkoppen met: “Waar wás je nou, Wopke?”
Bestuurder pur sang
Wopke koos voor de rol van de neutrale en zakelijke bestuurder. De halve achterban staat op het punt om weggesaneerd te worden en de leider zegt dat ‘er kennelijk iets uit de rails is gegaan’.
Zijn taalgebruik laat zien dat er ergens, abstract, ver weg, iets gebeurd is. Iets waar hij zelf part noch deel aan had, iets wat ‘wellicht’ (we kunnen het immers niet objectief vaststellen) niet goed gegaan is. Hij laat zichzelf buiten schot en doet in dit verhaal persoonlijk niet mee.
Deze ‘constatering’ won helaas geen harten terug.
Transparant en echt
Heel anders ging het bij partijgenoot Boswijk. Hij zei: ‘Ik baal ervan dat ik niet meer op mijn strepen heb gestaan’. Dat vond men transparant en echt en het werd gewaardeerd.
Wat is het verschil tussen de uitspraak van Hoekstra en Boswijk?
Het grootste verschil is transparantie. Boswijk heeft het over ‘ik’. En hij geeft een emotie aan. Hij laat als het ware naar binnen kijken en is transparant over zijn emoties en belevingen.
Hoekstra daarentegen trekt een scherm van afstandelijke abstractie voor zichzelf op. Helaas, mensen die weinig van zichzelf laten zien wantrouwen we per definitie. We kunnen niet goed peilen wat diens bedoelingen en intenties zijn, dus hoe kunnen we zeker weten dat we veilig zijn?
Warmteknop
Kortom, als donkere wolken samenpakken, is competentie fijn, maar warmte cruciaal. Als je die warmteknop open wilt draaien zul je jezelf moeten laten zien, eerlijk, zoals je bent. Je zult erkenning moeten geven en de gemeenschappelijkheid met je publiek moeten benadrukken.
Alleen als we onze leiders vertrouwen, blijven we graag bij ze. Want daar gaan we hier wel even vanuit: dat we bij elkaar willen blijven.
