Een aantal maanden geleden vroegen we jullie om online drie bekende Nederlanders te scoren op warmte en competentie: Linda de Mol, Thierry Baudet en Willem-Alexander. Er is massaal gestemd en we beloofden jullie dat de analyse van jullie cijfers zouden volgen. Zo gezegd, zo gedaan. Nu zorgden de Corona perikelen voor wat vertraging op de lijn, maar nu dan toch: de analyse van de heer Baudet.
Ten eerste de cijfers. Zonder uitzondering krijgt Thierry dikke, dikke onvoldoendes, waarbij zijn lage score op warmte opvalt. In dit artikel ontleden we waarom hij zo beroerd scoort.
Vermijdingsdrang
Maar voordat we dat doen een bekentenis. Wie weet is het herkenbaar. Soms overvalt je de drang om je vingers in je oren te stoppen en heel hard “lalalalalala” te roepen. Zo van: als ik hard genoeg m’n best doe bestaat het niet.
Mijn vermijdingsdrang heeft ertoe geleid dat ik – tot nu toe – bewegend beeld van hem steevast heb weggezapt en zijn optredens en de ophef eromheen heb ingewisseld voor filmpjes waarin zielige puppies gered werden van een wisse dood en alles uiteindelijk weer goed komt. Maar dit gebrek aan realiteitszin is door het maken van deze analyse natuurlijk stopgezet. Als een Alice in Wonderland heb ik me de afgelopen tijd vergaapt aan vele strekkende meters Baudet.
Laag, lager, laagst
Een 2,7 op warmte dat is laag, lager, laagst. Eén lezer klaagde zelfs dat er geen nul op de schaal zat.
Het kan niet anders dan dat deze score veroorzaakt wordt door een sterke aversie tegen de standpunten van Baudet en zijn FvD. Het begrip ‘warmte’ wordt namelijk in eerste instantie niet gedefinieerd door hoe lief of aardig iemand gevonden wordt. Warmte gaat over: ‘ben jij vóór of tegen mij?’. Als ik het gevoel heb dat jij aan mijn kant staat en mijn belangen voor ogen hebt, vertrouw ik jou en vind ik jou warm. Dat is ook de reden waarom Trump-kiezers hem steevast als ‘zeer warm’ scoren terwijl tegenstanders hem omschrijven als een vuilspuitende duivel.
Thierry’s lage score op warmte doet ons concluderen dat het overgrote deel van onze lezers geen Baudet-stemmer is. Maar naast een aversie tegen zijn politieke opvattingen, is er denk ik nog iets anders aan de hand is. Daarvoor moet ik eerst iets uitleggen over het fenomeen schmieren.
Schmieren
Schmieren is een term die oorspronkelijk uit de Duitse taal komt en in eerste instantie gebruikt werd om aan te duiden wat acteurs van een bedenkelijk niveau doen: op effect spelen. Smeren, kladden, knoeien en onzuiver spelen. Dat is ook wat we Baudet zien doen. Gróte gebaren, de vingers gespreid. Hij trekt aan de woorden en smeert ze met een licht bekakte tongval als dikke boter aan elkaar. Hij gaat van hoog naar laag, van hard naar zacht, en laat de klinkers regelmatig licht resoneren. Als je niet precies weet wat ik bedoel, doe dan een acteur na die “Te ziiiiijjjnn…. Of nieeeeet te ziiijjjjjn…. “ declameert.
Kijk maar eens naar dit fragment:
Dat dus. Schmieren.
Daarbij komt een bijna voortdurend aanwezige kleine frons die gevormd wordt door de licht opgetrokken binnenkanten van de wenkbrauwen. Alsof hij wil zeggen: “méént u dat nou?” Of misschien wel: “meen ík dit nou?”
Combineer dit met een regelmatig iets te hoog opgeheven neus (wordt geïnterpreteerd als arrogant), een heen en weer schietende blik en spottende lach en de studententoneelacteur is geboren.
Wantrouwen
Nu is het zo dat als we niet goed kunnen peilen hoe iemand zich ècht voelt, we geneigd zijn om die persoon te wantrouwen. We gaan dan voor alle zekerheid maar uit van het slechtste. Dus voor de niet aanhangers van Baudet levert het voortdurende geschmier een gevoel van afkeer op. Poseur, pedant mannetje en nep intellectueel zijn dan ook de woorden die in de media aan hem kleven.
Maar ik gok dat zijn acteerstand voor zijn aanhangers juist een hele aantrekkelijke kant heeft.
Kompaan Hiddema zei ooit dat zijn partij inhoudelijk nauwelijks verschilt van de PVV, maar wel een ander publiek trekt. “Mensen die een carrière hebben opgebouwd, plakken niet het etiket van PVV’er op zich, want dan ben je de klos. Wij zijn hun reddingsboei.”
Hiddema beweert hier dat de FvD inhoudelijk niet heel anders is dan de PVV, maar dat er een verschil in uitstraling is die de partij aantrekkelijk maakt. En waar zit ‘m dat verschil dan in? Ik denk dat dit verschil in Baudet zelf te vinden is.
Waar Wilders grauwt en snauwt, zwiert Baudet zich er met een air van vrolijke verhevenheid (witte wijn drinkend tijdens de Algemene Beschouwingen) en een ‘ik hoef hier niet aan mee te doen, voor mij gelden andere regels’ doorheen.
Onaantastbaar, want in zijn eigen universum. Opgewekt, want als (nep) corpsbal hoog verheven boven de lachwekkende stupiditeit van de ander. Charmant zichzelf uitspattingen op stranden en vleugels toestaand, want hij komt overal mee weg.
Zelfvoldane pose
Heel wat Nederlanders hebben het gevoel dat Thierry Baudet hun belangen vertegenwoordigt en stiekem bewonderen ze zijn zelfvoldane pose en zijn niet meedoen met de Haagse incrowd. Immers, onderzoek laat zien dat het vaak niet zozeer je inhoudelijke competentie is die anderen overtuigt, maar het zelfvertrouwen dat je aan de buitenwereld laat zien.
Wat leert ons dit?
Dat het lastig is om achter de pose van Baudet te kijken. Een paar verdwaalde interviewfragmenten doen mij vermoeden dat er een gevoelige man schuilgaat achter een hoop branie. Alhoewel, helemaal zeker weten doe ik het niet. Misschien lees ik er allemaal wel te veel in en valt Baudet helemaal samen met zijn openbare persoonlijkheid.
Als dat zo is zou dat wel tragisch zijn. Zoals de Nederlandse acteur André van den Heuvel ooit zei: ”Een acteur die vergeet dat hij een rol speelt, verliest al gauw de rand van het podium uit het oog en stort op de dikke trom in de orkestbak.”
