Het geheime wondermiddeltje tegen jouw presentatie chagrijn

Stel je voor dat het buiten plensregent terwijl jij op de fiets naar een dringende afspraak moet. Terwijl je in de gang staat en je jas aantrekt spelen eerdere ervaringen door je hoofd. Auto’s die je passeren en natspatten, waterdruppels die langs je sjaal je nek inlopen en stoplichten die eindeloos op rood blijven staan terwijl je spijkerbroek langzaam van onderen af aan nat optrekt.

De scènes die zich in je hoofd afspelen zorgen ervoor dat je je, terwijl je een jas aantrekt, al een beetje schrap zet. Je fronst, spant je spieren aan, trekt je sjaal een beetje steviger om je nek. Je kijkt nog één keer met je meest vieze blik naar buiten, zucht diep en trekt de deur open. Typisch gevalletje geactiveerd neuronetwerk. Als je snapt hoe deze neuronetwerken ons gedrag beïnvloeden, snap je ook hun magische invloed op je presentaties.

Neuronetwerken

Ervaringen in de breedste zin van het woord (denk aan kletsen met een vriend, een tandartsbezoek afleggen, spaghetti op je vork draaien) vind je terug in onze hersenen als neuronetwerk. Zodra we een bepaalde ervaring hebben vormt zich een patroon van interactie tussen diverse neuronen.

Hoe vaker een ervaring voorkomt en hoe meer lading de ervaring heeft, hoe sterker dit neuronetwerk zich vormt. Die neuronetwerken zetten we onwillekeurig aan als we ons iets herinneren of als we ons voorbereiden op iets wat gaat komen. Het activeren van deze neuronetwerken kun je vergelijken met het afspelen van een film. Die film kan heel sterk en levendig zijn maar ook vaag en schimmig.

Negatieve verwachtingen

Nu is het zo dat als je last hebt van verhoogde spanning bij het spreken, je onherroepelijk een paar verkeerde strategieën hanteert. Je bereidt je waarschijnlijk verkeerd voor en je hebt geheid een verkeerde aandachtsverdeling. Je let te veel op jezelf en te weinig op je publiek of gesprekspartners waardoor normaal communiceren erg lastig wordt.

Maar daarnaast heb je ook last van negatieve verwachtingen, die sombere film over dat komende presentatiemoment waarin je je akelig gaat voelen. Die negatieve verwachtingen spelen een levendige en niet al te leuke film af in je brein.  Ook mensen die niet zo visueel ingesteld zijn of aangeven moeite te hebben met oefeningen in visualiseren zijn in staat om levensechte films in hun hoofd af te spelen:

“…en dan krijg ik letterlijk geen lucht meer. Het wordt helemaal zwart voor m’n ogen en het lijkt wel of ik wegval. En ik weet gewoon dat iedereen dat heel raar vindt omdat ik verder helemaal niet zo ben. Als ik volgende week ga presenteren weet ik zeker dat ik…”.

Welke film speel jij af voordat je gaat presenteren?

Natuurlijk speel je deze film niet bewust af. Je gaat er niet ’s lekker rustig voor zitten om je eens levendig een rampenpresentatie voor te stellen. Het gaat hier over beelden en scènes die door je heen flitsen, iedere keer als je aan het onderwerp denkt. Je hoeft hier geen moeite voor te doen, het gaat helemaal vanzelf. En omdat het helemaal vanzelf gaat heb je in de regel ook niet heel veel controle op het oppoppen van deze beelden.

Goed nieuws

Het goede nieuws is dat je er wel bewust voor kunt kiezen om blije films af te spelen. Dat kost wat moeite en concentratie, maar met een beetje oefening lukt het de meeste mensen om zich gericht een positieve ervaring voor te stellen waarin ze iets leuks meemaken bij het presenteren. Daarom is een van de vaste onderdelen van onze spreekangsttrainingen het visualiseren van positieve verwachtingen.

Visualiseren

Hoe dit in z’n werk gaat: je gaat rustig ergens zitten, sluit je ogen en denkt uitvoerig aan de komende presentatie. Je speelt voor jezelf een film af waarin je ziet hoe je naar de presentatie toe gaat. De zon schijnt, je hebt er zin in. Je voert de presentatie totaal ontspannen uit. Je stelt je voor hoe je gewoon en zonder zorgen communiceert. En dat je publiek uit louter aardige, geïnteresseerde mensen bestaat die je beste vriend of vriendin zouden willen zijn. Kortom, de hele presentatie is een fantastische en heerlijke ervaring.

Op zoek naar een manier om van je spreekangst af te komen?

Simpel

Nu hoor ik je denken: kan het zo simpel zijn? Ja en nee. Ja, het kan zo simpel zijn om jezelf in een positievere stand te zetten. Het maakt voor onze neuronetwerken namelijk niet zo veel uit of ze geactiveerd worden door een echte gebeurtenis of alleen door de gedachte eraan (daarom wordt visualiseren ook veel toegepast binnen topsport trainingen).

Chocoladebol

Wil je de kracht van zo’n visualisatie ervaren? Stel je dan eens voor dat je collega’s je bij de koffiepauze verrassen met een Bossche Bol. Zo’n glanzende chocoladebol gevuld met slagroom. Je hapt er enthousiast in om er al kauwend achter te komen dat de binnenkant niet gevuld is met slagroom, maar met een versgedraaide drol…….Hoe gaat het met je? Waarschijnlijk niet zo goed: je brein activeerde zichzelf alsof het echt met je gebeurde.

Duw in de goeie richting

Hoewel het enorm helpt, is visualiseren alleen is meestal niet voldoende is om verhoogde spanning geheel te laten verdwijnen. Hiervoor moet je eerst op een systematische manier de eerdergenoemde foute strategieën aanpakken.

Maar visualiseren kan je wel een behoorlijk duw in de goeie richting geven. Ik heb in mijn eigen praktijk verbazingwekkende resultaten gezien met het visualiseren van positieve verwachtingen.

Wat deelnemers beschrijven is dat ze vooral in de aanloopspanning een paar punten spanning kwijtraken (op een schaal van 10). Die paar punten zorgen ervoor dat ze in de dagen voor de presentatie weer gewoon kunnen slapen en zonder buikpijn met hun gewone werk bezig kunnen zijn. Maar ook klanten zonder spreekangst hebben veel resultaat met het visualiseren. Het helpt ze om zich positief en energiek te voelen voorafgaand aan belangrijke gebeurtenissen.

Proef op de som

Neem de proef op de som en gebruik een visualisatie om te ontspannen voor een belangrijke gebeurtenis. Als je al je inhoudelijk huiswerk gedaan hebt, maar je toch nog een beetje onzeker en onrustig voelt: neem een week voor het belangrijke event iedere avond 10 minuten de tijd om te visualiseren. Zoek een rustig plekje op.

Draai de hele film af en maak er een feel good movie van. Geef jezelf een hoofdrol en zie jezelf extreem ontspannen zijn. Geniet van de goede sfeer en het gevoel van vriendschap met anderen. Laat het een leuk feest zijn, maar houd het geloofwaardig.

Als het je niet in een keer lukt om de gebeurtenis positief te visualiseren: geen nood. Draai de film een stukje terug en speel hem nog een keer af. Waarschijnlijk gaat het uiteindelijke event minder fantastisch worden dan wat je nu visualiseert, maar dat maakt voor het effect niet uit.

Gebruik je wonderbaarlijke vermogen om positieve verwachtingen te visualiseren. Merk hoe je ontspant, waardoor je met beduidend meer plezier naar die belangrijke gebeurtenis toeleeft.

Meer weten? Lees hier over onze training Presenteren zonder Spreekangst.