Nog voordat je de ander de hand geschud hebt weet het al. Slechts één blik heb je ervoor nodig om in te schatten hoeveel zelfvertrouwen de ander heeft. We noemen dit ascpect van gedrag ook wel kracht. Maar waar kijken we eigenlijk naar als we iemands kracht inschatten? Een belangrijk maar relatief onbekend aspect van kracht is autonomie: het vermogen om je onafhankelijk op te stellen.
Autonomie
Hoe autonomer het gedrag, hoe machtiger de persoon in kwestie oogt. Een voorbeeld : jij hebt een telefonische afspraak met je leidinggevende. Jullie hebben net de eerste plichtplegingen gehad als zij aan de andere kant van de lijn roept: “Ooh kijk eens aan wie we daar hebben! Wacht even Jansen, heel even…”
Jij begrijpt niet helemaal wat er gebeurt maar op de achtergrond hoor je drie dikke klapzoenen en amicaal gelach. Je leidinggevende blijkt een oude kennis tegen te zijn gekomen in de kantine en is die nu hartelijk aan het begroeten. Hoe langer deze scène duurt, des te beduusder jij aan de telefoon zit. Net op tijd komt je leidinggevende terug aan de lijn en mompelt “Sorry, even afgeleid, waar waren we…”.
Grote kans dat deze scène je een vervelend gevoel oplevert. De leidinggevende doet waar zij op dat moment zin in heeft (autonoom gedrag) en laat jou wachten (afhankelijk gedrag). Gewild of ongewild vergroot dit haar macht en verkleint het jouw macht.
Macht
Autonoom gedrag komt voor bij mensen die het gevoel hebben dat ze weinig afhankelijk zijn van de goedkeuring van anderen. Ze hebben zoveel macht dat ze kunnen doen wat ze willen, of dénken dat ze zo veel macht hebben dat ze kunnen doen wat ze willen. Een hilarisch voorbeeld van extreem autonoom gedrag vind je in onderstaand filmpje van Berlusconi en Merkel.
Verbijsterend, inderdaad. Berlusconi treedt hier elke beleefdheidswet met voeten en gedraagt zich zo autonoom dat het ronduit onbeschoft wordt. Door vol zelfvertrouwen te doen waar hij op dat moment zin in heeft plaatst hij Merkel in een afhankelijke, wachtende positie.
Hoe kun je je wapenen
De vraag die vaak gesteld wordt als we dit filmpje laten zien is: “Wat vind je dat Merkel had moeten doen?”. Oftewel, hoe kun je je wapenen tegen zoveel onbeschoftheid? Het antwoord is dat hier niet zo veel tegen te doen is.
Je ziet Merkel een grapje maken. Wachten. Andere gasten begroeten. Om uiteindelijk Berlusconi in z’n sop te laten gaarkoken en naar binnen te gaan voor de groepsfoto. Veel meer kun je als redelijk en beschaafd mens niet doen lijkt me.
Machtsspelletjes zijn van alle tijden, en er zullen altijd mensen zijn die zichzelf bewust of onbewust zo autonoom gedragen dat ze jou daarmee domineren. Je kunt je daar boos over maken, de machtsstrijd aangaan of het negeren. Ik houd me vast aan het feit dat Berlusconi van het wereldtoneel verdwenen is en Merkel er nog steeds zit.