Oeps, maak ik daar nou een blunder met stereotypen?

Dit artikel is onderdeel van onze Inclusive Leadership Presence campagne 2021/2022. Nobbe Mieras is actief betrokken bij onderzoek van Princeton University en Universiteit Utrecht op het gebied van beeldvorming op de Nederlandse werkvloer. De resultaten van dit onderzoek zullen voorjaar 2022 bekend gemaakt worden.

Echt gebeurd: sta ik met een vriendin in een lekker druk café, botst er een vrolijke jongeman tegen ons op. Er klotst bier in het rond en na wat hilariteit blijven we even staan kletsen. De aardige jongeman blijkt sterrenkunde te studeren. “Oh wauw!” roepen we in koor. “Ja”, vervolgt de jongeman, “en ik ben aan het …pro…uhm..doorstuderen … dat heet pro-mo-veren…dat betekent dat je…” Hij kijkt inmiddels een beetje zenuwachtig naar mijn vriendin.

Die trekt een wenkbrauw op en zegt traag: “Wat maakt dat jij denkt dat je aan ons moet uitleggen wat promoveren is?” Ik krijg inmiddels een naar gevoel in m’n onderbuik. De aardige jongen kijkt namelijk niet naar mij. Niemand is tot nog toe op het idee gekomen om mij moeilijke woorden te gaan uitleggen. Ik zie eruit als een, tja, hoe zal ik het zeggen, een witte middenklasser van middelbare leeftijd. Mijn vriendin daarentegen heeft ‘Roffa’ aan haar gouden ketting hangen en is zwart. De uitleg was voor haar.

Lees hier: Wat is diversiteit en inclusie?

Iedereen heeft last van stereotypen

Zo ziet bias-in-actie en stereotypen er dus uit. Ergens komt er een razendsnel proces op gang waardoor er aannames gedaan worden over zwarte vrouwen, opleidingsniveau en begrip van de academische wereld.

Nu kunnen we hier natuurlijk heel verontwaardigd over doen, maar hee, steek je vinger op als jij denkt vrij van stereotypen zijn. Ik bedoel, de mensen die ik tegenkom doen allemaal hun best, maar ons brein maakt er vaak een potje van. Dit is hoe mensen bedraad zijn. En ja, ook mensen die last hebben van het feit dat ze gestereotypeerd worden hebben zelf last van stereotypen.

Wil ik nu zeggen dat alles o.k. is en we alles kunnen uitblurten, want hee, zo werkt ons brein nu eenmaal? Nee zeker niet. Jouw stereotyperingen zijn vaak kwetsend voor andere mensen, dus hier draag je verantwoordelijkheid voor. Maar ik ben bang dat je blunders niet altijd zult kunnen voorkomen. De vraag wordt dan, wat te doen als je jezelf op een stereotype betrapt?

Dus, speciaal voor ons allemaal hebben we een paar handige tips verzameld van d&i goeroe Verna Myers.

1.Hou op met te vertellen hoe goed je het bedoelt

De meeste mensen deugen en beschouwen zichzelf dus niet als een racist/seksist of andere ‘ist’. Dus als je aangesproken wordt op stereotype beelden, komt vaak de neiging op om je te gaan verdedigen. Want jij kent je eigen intenties en weet dat je het goed bedoelt.

Helaas gaat het hier niet zo zeer om jouw intenties, maar om de impact die jouw woorden hebben. Wij leven met z’n allen in een samenleving die vol zit met beelden en vooroordelen die niet kloppen en niet deugen. Iedereen groeit op met deze beelden en wordt er door beïnvloed. Je kunt daarbij niet al je blinde vlekken kennen. Daarom heten ze ook blinde vlekken. Maar het is belangrijk om te begrijpen dat onze blinde vlekken nadelig kunnen zijn voor anderen, ongeacht of we het goed bedoelen.

2. Erken je fout en neem verantwoordelijkheid

Je weet dat je goeie intenties hebt, dus je schuldig voelen en je schamen hoeft niet. Maar het feit dat je het niet verkeerd bedoelt als je een stereotype van iemand maakt, wil nog niet zeggen dat je geen verantwoordelijkheid hoeft te nemen. Vergoeilijk je fouten dus niet en bagatelliseer niet. Erken simpelweg dat je een fout maakt en dat dit waarschijnlijk kwetsend is voor degene die je stereotypeert.

3. Maak excuses

Ga er niet vanuit dat dingen overwaaien. Zeg gewoon sorry. Dat kan op allerlei manieren.

“Volgens mij zei ik iets stoms…”

“Oh, sorry, dat was seksistisch, toch?”

“Dat was niet zo charmant. Sorry voor de lompigheid.”

4. Zie je fout als een kans om verbinding te leggen

We hebben de neiging om ons zo erg te schamen voor onze fouten, dat we de persoon bij wie we een fout gemaakt hebben het liefst gaan vermijden. Je spreekt als manager een moeilijke naam verkeerd uit of je haalt twee Aziatische collega’s door elkaar. Het liefst zou je onder een steen verdwijnen.

Voor je collega niet handig als je steeds onder een bureau duikt als hij of zij binnenkomt. Maar wat nou als je je fout als een kans beschouwt om elkaar beter te leren kennen?

Ga koffiedrinken met je collega, leer de ander beter kennen. Praat met elkaar en leg verbinding. De beste manier om onze eigen stereotypen te bestrijden, is door elkaar te ‘humanizen’.