We mochten de sprekers van TEDxAmsterdam coachen, en wat was dat een feest. De bijzondere sprekers schitterden op het podium en inspireerden ons met hun inzichten. Een bijzondere gelegenheid en een eervolle opdracht omdat TEDxAmsterdam waarschijnlijk het belangrijkste sprekersevent in Nederland is.
Wat deze klus voor ons als sprekerscoaches extra interessant maakte, is dat de sprekers zich op een heel moeilijk snijvlak tussen twee genres begeven. Daar zitten niet alleen mooie kanten aan, maar ook een gevaar.
TED sprekers lopen namelijk een extra grote kans om spreekangst te ervaren. Misschien heb jij ook wel last van verhoogde spanning tijdens het spreken. Dan is het belangrijk om te weten wat je kunt leren van de TEDx sprekers.
Genres binnen spreken
TEDx sprekers doen twee dingen tegelijk: ze speechen en ze presenteren. Ze mixen daarmee twee genres in het spreken.
Dat klinkt wat technisch, maar laat me het uitleggen. Wat bedoel ik met genre?
Je hebt cowboyfilms en horrorfilms. In cowboyfilms rijden mannen met hoeden en revolvers op paarden. In horrorfilms hobbelen zombies achter tieners aan. Allebei films, maar andere genres met andere regels. Spreken in het openbaar kent ook genres.
Speeches
Zo heb je de speech. Dat is een tot in de puntjes uitgeschreven tekst die meestal mooi voorgelezen wordt, staand achter een katheder. Beetje zoals een acteur doet, maar dan met de tekst erbij. Of als je heel belangrijk bent met een autocue. (De meester van de autocue is Obama. Als je je wel eens afgevraagt, hoe hij dat toch doet: die heeft er minimaal twee, van glas, rechts en links, daarom zwaait zijn blik zo over het publiek heen terwijl hij toch alle woorden mooi kan voorlezen!)
Presentaties
En dan heb je de presentatie. Dat is meestal een wat praktischer verhaal. In een zaaltje, met een beamer, PowerPoint en een flip-over. Zonder katheder en zonder papiertje. Je hebt het natuurlijk wel voorbereid, een paar steekwoorden op een briefje misschien, maar ter plekke praat je spontaan.
TED en de spreekangst-valkuil
Wat heeft dit nu allemaal met TED en spreekangst te maken? Het TED praatje is een zogenaamd ‘kruisgenre’. Je bereidt je namelijk voor alsof je een speech geeft (TED praatjes worden aanvankelijk tot op de punt-komma uitgeschreven, wist je dat?). Alles is gefact-checked, ingetraind en getimed, het mag niet per ongeluk een paar minuten langer duren. Net zoals een acteur zou doen. Maar… ter plekke op het podium moet het er losjes en spontaan uitzien. Alsof je jouw een praatje, inclusief storytelling en goed getimede grapjes uit je briljante mouw schudt.
Hoe bereid jij je voor?
Misschien begin je je nu al een klein beetje te herkennen in dit verhaal. Schrijf jij je verhaal helemaal uit? Oefen je zinnen en grapjes voor de spiegel? Dan begeef je je ook op het spannende snijvlak tussen speech en presentatie.
Is dat erg? Niet per se. Maar realiseer je dat kruisgenres écht moeilijk zijn. TED sprekers hebben niet voor niks een eigen coach die ze tijdens de voorbereiding bijstaat. En hebben vaak een lange voorbereidingstijd. Denk: maanden.
Als je je voorbereidt als een acteur, terwijl je probeert te ogen alsof je spontaan bent vraag je iets heel ingewikkelds van je brein, met het risico dat je een brain error kan ervaren, ook wel spreekangst genoemd.
Kies!
Mocht jij na het lezen van dit artikel tot de conclusie komen dat jij wel eens in deze valkuil van het TED praatje gestapt bent: geen nood, je hoeft niet aan deze mission impossible te beginnen. Kies voor een helder eigen genre: moet je speechen, speech dan. Schrijf alles uit en lees het prachtig voor. Dat dit goed kan werken blijkt wel als je naar het prachtige verhaal van Milio van de Kamp tijdens TEDxAmsterdam kijkt.
Moet je presenteren? Presenteer dan. Bereid je verhaal op segmentniveau voor. Zo weet je welke grote lijn je volgt, maar verbaliseer je ter plekke de woorden (en de grapjes). Scheelt geheid een paar punten spanning. En dat praat toch een stuk lekkerder.
Heb je last van spreekangst en wil je hier iets aan doen?
